Bệnh héo vàng lá chuối bắt nạt dọa Việt Nam

Chuyên gia Viện Nghiên cứu Rau quả kiểm tra một vườn chuối tiêu bị nhiễm bệnh héo vàng tại huyện Lâm Thao (Phú Thọ) hồi cuối năm 2019. Ảnh: FAVRI.

Đây là bệnh đã tàn phá nghiêm trọng tạo ra chuối trên quả đât. thành ra, việc nghiên cứu, sản xuất giống chuối kháng bệnh, đi đôi mang đảm bảo nguồn giống sạch sẽ bệnh là giải pháp hiệu quả và cấp bách nhất cần sớm bắt tay triển khai nhằm bảo đảm cho mặt hàng cây ăn quả đang có gần như dư địa phát hành này của nước ta.

giải pháp tình thế: Luân canh chuối tây - chuôi tiêu

Theo PGS.TS Nguyễn Quốc Hùng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Rau quả (FAVRI, thuộc Viện kỹ thuật Nông nghiệp Việt Nam): Việt Nam được xem là trung tâm nguồn gene cây chuối, với sự hình thành của đủ cả đại diện 8 hàng ngũ giống chuối trồng ăn được.

bên cạnh phục vụ nội tiêu, chuối còn có vị trí khác lạ trong xuất khẩu và đã sinh ra vùng hàng hóa tại các tỉnh ĐBSH, Trung du miền núi phía Bắc, các tỉnh Tây nguyên, Đông Nam bộ, ĐBSCL... tuy vậy, phát hành chuối ở nước ta đang chạm mặt thách thức mập với bệnh héo vàng (còn gọi là bệnh héo rũ Panama hay bệnh Panama).

Trước đây, những nghiên cứu tại các tỉnh trồng chuối trọng điểm ở phía Bắc như Hà Nội, Hưng im, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Bắc Ninh, Thừa Thiên Huế... cộng như rộng rãi thức giấc phía Nam đã xác định nấm gây bệnh vàng lá trên chuối ở nước ta thuộc chủng 1, thông thường gây hại trên cây chuối tây trên cả nước, chưa phát xuất hiện bệnh vàng lá trên chuối tiêu.

ngoài ra trong những năm mới đây, dù rằng chưa có kết quả dò xét chi tiết nhưng qua điều tra của Viện Nghiên cứu Rau quả, cho thấy bệnh héo vàng đang lan tràn ở phổ biến vùng tạo ra chuối tiêu. Bệnh héo vàng trên chuối tiêu ở Việt Nam được xác định là do nấm Fusarium oxysporum f. sp. Cubense chủng 4 nhiệt đới (TR4). Thực trạng này cần phổ quát biện pháp thúc bách để sản xuất chuối vững bền ở nước ta.

cho nên, trong khuôn khổ đề tài nghiên cứu tuyển chọn giống và hoàn thiện trật tự kỹ thuật thâm canh 1 số cây ăn quả chủ lực tại phía Bắc giai đoạn 2017 - 2021 (trong đó sở hữu cây chuối), thời gian qua, Viện Nghiên cứu Rau quả đã khai triển thành lập những mô phỏng thử nghiệm gói khoa học thâm canh tổng hợp trên cây chuối tại 1 số tỉnh giấc miền núi phía Bắc, trong đấy đặc biệt là hoạt động nghiên cứu giải pháp công nghệ phòng trừ bệnh héo vàng hại chuối (Fusarium Oxysporum), khác biệt là việc gây hại trên chuối tiêu.

Theo đấy, những nghiên cứu mới nhất của Viện Nghiên cứu Rau quả cho thấy: Nấm Foc chủng 1 chỉ hại trên chuối tây, do đó các nơi chỉ bị bệnh héo vàng trên chuối tây hoàn toàn mang thể thay thể bằng chuối tiêu.

Ngoài ra đó, nấm Foc chủng 4 lại hại rất dữ dội trên cây chuối tiêu, mà thể hiện mờ nhạt trên chuối tây. bởi thế trên đất trồng chuối tiêu bị héo vàng nặng, chuối tây vẫn với thể đạt hiệu quả trong thời gian đầu.

Đây là hạ tầng công nghệ để giải thích hiện tượng biến đổi từ chuối tiêu bị héo vàng sang trồng chuối tây vẫn cho hiệu quả vài vụ ở một số địa phương. song song, cũng cho thấy việc quản lý bệnh héo vàng có thể ứng dụng biện pháp luân canh giữa hàng ngũ chuối tiêu và chuối tây.

chi tiết, vùng nào bệnh héo vàng chỉ sinh ra trên chuối tây thì với thể luân canh với chuối tiêu. Trong vụ đầu, chuối tây vẫn với thể đạt hiệu quả trên đất chuối tiêu bị bệnh héo vàng.

 

những nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Rau quả thời kì qua cho thấy, những giải pháp xử lý đất, sử dụng chế phẩm sinh vật học và một số thuốc hóa học đều sở hữu tài năng giảm thiểu bệnh héo vàng.

một số biện pháp xử lý với hiệu quả phòng bệnh héo vàng với hiệu quả cao như: Đốt trấu hun đất ở vị trí gốc chuối bị bệnh và xử lý ngập nước 3 tháng; xử lý dung dịch nấm Trichoderma và dung dịch tỏi nghiền có công dụng giảm thiểu bệnh héo vàng, trong đấy xử lý dung dịch Trichoderma cho hiệu quả cao hơn.

Dường như, một số thuốc khác có kỹ năng hạn chế bệnh héo vàng gây hại trên chuối là Benzimidazole (Benomyl), Hosavil (Hexaconazole)...

Cần sớm nghiên cứu giống chuối kháng bệnh

những năm vừa qua, bệnh héo vàng bởi vì nấm Fusarium oxysporum càng ngày càng nảy sinh và gây hại nặng nằn nì tại phổ thông quốc gia, vùng lãnh thổ phát triển chuối to như Australia, Philippines, Trung Quốc, Indonesia, Malaysia, Đài Loan... và hiện đang sở hữu nguy cơ lây lan rộng ra đa dạng giang sơn Đông Nam Á.

Tại Việt Nam, may mắn là bây chừ bệnh chưa phát sinh trên diện rộng và chưa gây hại nặng, mà thế hệ chỉ xảy ra tản mạn. mặc dầu vậy gần đây tại phía Nam, bệnh cũng đã nảy sinh gây hại toàn bộ trên chuối tiêu già tại một số địa phương ở vùng Đông Nam bộ.



Cần sớm nghiên cứu giống chuối sở hữu kĩ năng kháng bệnh héo vàng lá, sạch bệnh để chủ động nguồn giống trong nước. Ảnh: TL.

đàm luận sở hữu NNVN, PGS.TS Nguyễn Minh Châu, nguyên Viện trưởng Viện Cây ăn quả miền Nam cho rằng, nếu như không với giải pháp để chủ động phòng chống căn bệnh gian nguy này, với thể ảnh hưởng, thiệt hại rất bự tới sản xuất chuối tại nước ta.

khác biệt, đây là cây ăn quả nhưng Việt Nam với phổ biến lợi thế, đang sản xuất mạnh và hấp dẫn nhiều công ty chế biến cũng như xuất khẩu, có về trị giá kinh tế cao...

tới bây giờ, việc sử dụng thuốc hóa học và giải pháp sinh học vẫn chưa đem đến công dụng thực thụ đối sở hữu bệnh héo vàng lá.

vì thế, biện pháp đưa vào sản xuất những giống chuối nuôi cấy mô sạch bệnh, đặc biệt là nghiên cứu các giống chuối có tài năng kháng bệnh héo vàng lá vẫn là hướng vững bền, hiệu quả nhất.

với hệ thống các viện nghiên cứu với trình độ cao, cũng như đáp ứng cho ngành phát triển, xuất khẩu, chế biến chuối, hiện Đài Loan cũng đã nghiên cứu và đưa ra phát hành chiến thắng một số giống chuối sở hữu kỹ năng chống chịu (mức độ tương đối) sở hữu bệnh héo vàng lá.

ngoài ra, họ chỉ cung cấp cho Việt Nam những giống chuối sở hữu kỹ năng chống chịu kém hơn, những giống chống chịu rẻ thuộc về bạn dạng quyền riêng của họ.

hiện thời, như được biết thì ngay cả tập đoàn tạo ra và xuất khẩu chuối béo như Dole vẫn đang phải phụ thuộc vào nguồn giống chuối chống chịu mang bệnh héo vàng lá của Đài Loan. Chính do vậy thời kì tới, Bộ NN-PTNT cần sớm giao nhiệm vụ cho các đơn vị công nghệ trong việc nghiên cứu các giống chuối có kỹ năng kháng được bệnh héo vàng lá nhằm chủ động nguồn giống sạch bệnh, tạo ra mặt hàng chuối theo hướng hàng hóa béo, gắn mang chế biến, xuất khẩu một cách thức bền vững, giá trị tăng thêm...

 

 

Trước mắt, để đề phòng nguy cơ lây lan bệnh héo vàng lá, chúng tôi khuyến cáo nông dân, các HTX, tổ chức trồng chuối cần triệt để tuân hành một số lưu ý: một là phải sản xuất bằng nguồn giống bảo đảm tinh khiết bệnh; hai là thực hiện nghiêm giải pháp phòng bệnh như thực hành sát trùng đối có người lúc ra vào nông trại chuối; hạn chế những hoạt động thăm vườn chuối...

lúc đã phát hiện vườn chuối bị nhiễm bệnh, phải mang biện pháp rào vườn, không để người ra vào vườn chuối bị bệnh nhằm tránh nguy cơ lây lan bệnh đi nơi khác, sau ấy tiến hành những giải pháp xử lí theo chỉ dẫn của cơ quan bảo kê thực vật, cơ quan kỹ thuật mang tác dụng, uy tín.
(PGS.TS Nguyễn Minh Châu, nguyên Viện trưởng Viện Cây ăn quả miền Nam)