Nông nghiệp văn minh trước tiên phải là nền nông nghiệp bình yên

Báo NNVN đã bàn thảo có PGS.TS Vũ Trọng Khải, chuyên gia hòa bình về chính sách tạo ra nông nghiệp và nông thôn, quành vấn đề này.

Theo PGS.TS Vũ Trọng Khải, trước hết, chúng ta phải đồng ý mang nhau thế nào là một nền nông nghiệp tiến bộ. Ông cho rằng không hề cứ khiến nhà kính, khiến nhà lưới thật đa dạng thì ấy là nông nghiệp tiến bộ. nhưng mà 1 nền nông nghiệp văn minh thì phải giải quyết được 3 mục tiêu: sản xuất kinh tế, phát triển văn hóa - phường hội, bảo vệ môi trường thọ thái tự nhiên và nhân bản.

đó là mục đích tổng quát. Trên cơ sở ấy, cần xác định những mục tiêu cụ thể của từng giai đoạn sản xuất bằng các mục tiêu cụ thể và xây dựng 1 hệ thống chính sách phục vụ cho mục đích đó. chính sách phải huy động được mọi nguồn lực từ nhà nước, công ty, dân cày và nước ngoài để đầu cơ vào nông nghiệp (nhân lực, vốn và công nghệ).

Thưa ông, một nền nông nghiệp hiện đại thì đòi hỏi tối thiểu của nó phải là gì?

Muốn mang một nền nông nghiệp tiến bộ, đầu tiên, ta phải lấy mức tối thiểu là một nền nông nghiệp an toàn cho người phát hành, người tiêu dùng trong và ngoài nước, an toàn cho môi trường thọ thái.

hiện giờ chúng ta đã thực thụ an toàn thực phẩm hay chưa? Tiêu chuẩn an toàn tối thiểu của nông nghiệp Việt Nam hiện nay là VietGAP. Hàng năm, ngành nông nghiệp vẫn đang công nhận chỗ A, chỗ B, chỗ C đạt tiêu chuẩn VietGAP…

mà diện tích, sản lượng nông phẩm đạt tiêu chuẩn VietGAP chiếm được bao lăm phần trăm? Còn lại một diện tích to, sản lượng béo chưa đạt tiêu chuẩn VietGAP hay bất kỳ tiêu chuẩn an ninh thực phẩm nào khác, nhưng vẫn đang nghiễm nhiên được lưu thông, sắm sửa trên thị trường nội địa. đó là 1 nền nông nghiệp đang đầu độc cả dân tộc 1 cách thức hợp lí, mang đúng vậy không?

Lượng nông sản làm cho ra mỗi năm, đa số đang được cung ứng cho gần 100 triệu người trong nước, phần nhỏ còn lại dành cho xuất khẩu.

thị trường 100 triệu dân rất lớn, rất quan trọng. Chính thành thử, điều trước tiên nhưng nền nông nghiệp tiến bộ phải làm được là cung ứng cống phẩm bình yên cho toàn thị trấn hội. Tiêu chuẩn VietGAP đã là tiêu chuẩn thấp nhất thì phải cố gắng làm cho bằng được.

chỉ cần khoảng tới, Bộ NN-PTNT cần thành lập và triển khai chương trình quốc gia toàn dân phát triển theo tiêu chuẩn VietGAP để cung ứng nông sản bình yên cho thị phần nội địa. Chỉ nông phẩm đạt tiêu chuẩn VietGAP trở lên thế hệ được lưu thông, sắm sửa. nông phẩm không đạt tiêu chuẩn VietGAP thì xong xuôi khoát ko được cho lưu thông.



PGS.TS Vũ Trọng Khải: Nông nghiệp tiến bộ phải kiểm soát an ninh môi trường sinh thái. Ảnh: è cổ Trung.

Mặt khác, 1 nền nông nghiệp an toàn phải đảm bảo phục vụ đủ nhu cầu dinh dưỡng cho mọi người dân Việt Nam. 1 nền nông nghiệp tân tiến trước tiên phải đảm bảo an ninh dinh dưỡng cho rất nhiều mọi gia đình, người dân Việt Nam. Họ phải với kĩ năng tìm đủ lương thực và thực phẩm theo nhu cầu dinh dưỡng cho mình.

bình an dinh dưỡng chẳng phải chỉ trình bày trong việc cung ứng đủ nhưng mà còn là đúng có mọi nhu cầu của người dân theo từng lứa tuổi. lĩnh vực nông nghiệp Việt Nam cần phải hướng tới mục đích an toàn dinh dưỡng cho từng đối tượng người dân Việt Nam.

một đòi hỏi quan trọng khác của nền nông nghiệp tiến bộ là phải bảo vệ môi trường sinh thái. Đầu thập niên 1990, nước ta đã thực hành chương trình 327 về phủ xanh đất trống, đồi núi trọc. tuy nhiên, lúc thực hiện chương trình này, chúng ta đã mang một quan niệm ko đúng là cứ cây nào phủ xanh, đất trống đồi núi trọc thì đều là rừng.

Năm 2006, chúng ta lại có chủ trương chuyển 100 nghìn ha rừng tự nhiên nghèo sang trồng cao su. từ chủ trương đó, lâm trường Minh Đức ở Bình Phước sở hữu hơn 40 nghìn hecta rừng tự nhiên, nay đã biến thành vườn cao su, điều, bưởi da xanh …

ấy là chủ trương sai lầm, bởi rừng cao su, rừng keo lai, rừng tràm… là những mẫu rừng chỉ có một chiếc cây, nên không thể bảo kê được môi trường thọ thái. Muốn bảo kê được môi trường sinh thái, thì phải là rừng thiên nhiên, dù là rừng tự nhiên nghèo.

do rừng tự nhiên là rừng hỗn giao, đa tầng, đa lớp tạo thành thảm thực vật xum xê nên mới giữ được nước, làm cho giảm đàn. đàn lụt tiêu diệt nặng nại miền Trung mới đây là một bài học béo cho việc rừng thiên nhiên bị tiêu diệt trong phổ biến năm qua.

Để kiểm soát an ninh môi trường thọ thái, rừng tự nhiên phải được coi là một bộ phận cần thiết nhất của kết cấu cơ sở sinh thái của non sông. với ý kiến đấy, tôi cho rằng Bộ NN-PTNT cần xây dựng và triển khai một chương trình quốc gia tái lập rừng tự nhiên ở Đông Bắc, Tây Bắc…, khác biệt ở Tây Nguyên.

Nông nghiệp khoa học cao, nông nghiệp lanh lợi, nông nghiệp số… là các khái niệm nhưng mà người ta đang nhắc tới phổ quát trong thời gian qua. ấy với phải là các nhân tố của nông nghiệp văn minh không, thưa ông?

ứng dụng khoa học cao trong tạo ra và quản lí là 1 trong các yếu tố rất cần thiết để tân tiến ngành nông nghiệp.

nhưng nói đến việc ứng dụng kỹ thuật cao, thì sở hữu 3 nhân tố phải được phát triển. trước nhất, phải huấn luyện một từng lớp nông dân sở hữu học, các “thanh nông tri điền”, các dân cày chuyên nghiệp, thay thế cho “lão nông tri điền”, phụ thân truyền con nối.

Chỉ với 1 đội ngũ công trạng trẻ được đào tạo, lành nghề thì mới thực hành được rẻ tiêu chuẩn VietGAP, ứng dụng khoa học cao. nhu yếu chính sách dạy nghề nông miễn phí cho con em nông dân có điều kiện học hoàn thành phải trở về làm cho dân cày.



PGS.TS Vũ Trọng Khải: Phải đào tạo những dân cày nhiều năm kinh nghiệm, "thanh nông tri điền". Ảnh: nai lưng Trung.

Luật Đất đai cần phải được sửa đổi theo hướng thừa nhận quyền tứ hữu đất đai của nông dân, tạo cơ sở pháp lý để ảnh hưởng tàng trữ, giao hội ruộng nương. ví như không mang tàng trữ, tập trung ruộng đất, các người dân cày được đào tạo nghề sẽ không sở hữu đất dụng võ. dễ thường học xong trở về nhà vẫn chỉ quản lý 5 - 7 công đất? Họ cần được quản lý 1 diện tích tạo ra đủ béo để có lợi thế kinh tế theo quy mô.

tàng trữ, tập trung ruộng rẫy làm cho ngày càng tăng quy mô dùng đất của mỗi trang trại để hữu ích thế kinh tế theo quy mô. tàng trữ ruộng đất là bí quyết nông trại dùng vốn của mình (vốn thu thập hay vốn vay) để mua thêm ruộng rẫy.

Còn tụ hội ruộng rẫy là vài trang trại sáp nhập phát hành 1 nông trại mập hơn bằng cách tình nguyện hay sắm bán. đó là cơ sở tạo lập vùng tạo ra hội tụ, chuyên môn hóa phát hành bền vững và hiệu quả cao, nhờ ứng dụng kỹ thuật hiện đại.

tạo ra cánh đồng béo hiện nay ở một số địa phương không hề là tàng trữ hay hội tụ ruộng đất, nhưng mà bản chất chỉ là tập kết phát hành, theo phép tắc “liền đồng, cùng trà giống, khác chủ”. các chủ ruộng vẫn là những dân cày nhỏ tuổi nên rất không bền vững vì khó quản lí trong việc thực hiện tiêu chuẩn kĩ thuật như VietGAP…, và những điều khoản khác của sản xuất theo hợp đồng.

nhân tố thứ ba là liên quan kỹ thuật kỹ thuật trong nông nghiệp. Nông nghiệp Việt Nam đang phải đương đầu sở hữu 1 vấn đề rất nan giải là chuyển đổi khí hậu. vì vậy, phải đầu cơ mạnh cho kỹ thuật kỹ thuật, nhất là nhân lực kỹ thuật để với được những chuyên gia đầu ngành, nghiên cứu tìm ra những giống và khoa học thế hệ vừa thích ứng được sở hữu biến đổi khí hậu, vừa đáp ứng được nhu cầu thị phần.

Trong 1 nền nông nghiệp văn minh, dân cày và công ty sẽ đóng vai trò như thế nào trong việc sinh ra các chuỗi trị giá nông sản?

xưa nay, chúng ta nói nhiều về chuỗi giá trị nông phẩm, nhưng mà ko người nào đề cập rõ trong chuỗi đó, vai trò từng chủ thể tham gia là như thế nào. bởi vậy, cần phải khiến rõ nội dung này.

Trong mỗi 1 chuỗi giá trị nông phẩm, 2 chủ thể quan trọng nhất là doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ nông phẩm và dân cày sở hữu những nông trại của họ.

nông dân là chủ thể quan trọng đầu tiên trong chuỗi trị giá nông sản. nông dân ở đây phải là dân cày được đào tạo, làm chủ những nông trại gia đình to nhờ tích trữ, tập kết ruộng nương, qua ấy mới sản xuất vùng sản xuất tụ tập, chuyên môn hóa để cung ứng nông sản vật liệu ổn định về số lượng và chất lượng cho doanh nghiệp chế biến.



PGS.TS Vũ Trọng Khải: tổ chức và dân cày là 2 chủ thể cần thiết nhất của chuỗi giá trị nông phẩm. Ảnh: nai lưng Trung.

Chủ thể cần thiết thứ hai là doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ nông phẩm. doanh nghiệp phải ứng dụng công nghệ cao ngay thức thì do mang thể đầu tư sắm được ngay. Doanh nghệp phải nhập vai trò nhạc trưởng của chuỗi hòa hợp, biểu đạt qua việc cung ứng đầu vào cho dân cày, đặc biệt là giống. do chỉ sở hữu tổ chức thế hệ biết giống nào thích hợp với kỹ thuật chế biến và thị trường tiêu thụ.

1 điều nữa khôn xiết quan trọng là tổ chức phải làm cho khuyến nông để buộc dân cày phát triển theo đúng thứ tự, nhằm đạt được số lượng và chất lượng phù hợp sở hữu công nghiệp chế biến và thị phần tiêu thụ.

Trong chuỗi giá trị nông sản, ưu thế của đơn vị là đáp ứng được những trắc trở mà dân cày không thể giải quyết: thị phần tiêu thụ và nhãn hàng, kỹ thuật và vốn. Về vốn, doanh nghiệp ko phải cung cấp vốn cho nông dân giống như nhà băng, nhưng là ứng trước vốn thông qua việc cung cấp giống, vật tư đầu vào, hướng dẫn kỹ thuật…

Điểm yếu của tổ chức là không bao giờ trực tiếp thực hành thấp những khâu phát triển mang tính sinh vật học, nhưng mà chỉ với nông trại gia đình thế hệ khiến cho được điều này. Ngay cả ở Mỹ và những nước sản xuất khác, trang trại gia đình luôn là hàng ngũ phát triển nông phẩm chủ công, chứ chẳng phải công ty.

Lý vì rất đơn giản, như câu mà các cụ đã đúc kết “Nhất thì, nhị thục”. thìa là đúng lúc, thục là đúng bí quyết. làm nông nghiệp nhưng sai cách thức, lỡ thì vững chắc thất bại, dù sở hữu phân bón nhiều, giống thấp.

ai làm cho được “Nhất thì, hai thục”? đó phải là những người mà ích lợi của họ gắn sở hữu sản phẩm sau cùng của tổng thể trật tự phát hành nông nghiệp. như vậy, chỉ sở hữu nông trại gia đình và nông trại tư nhân ko sở hữu cấp điều hành trung gian thế hệ thực hiện được “Nhất thì nhì thục”.

ngoại giả, nông dân, nhất là các dân cày béo, cần phải được tụ hợp vào những cộng tác thị trấn (HTX). vì tổ chức không thể cứ tiếp diễn thỏa thuận sở hữu từng trang trại, nhưng phải ký sở hữu 1 làm mai là HTX. những HTX nông nghiệp thực sự trước tiên phải bởi vì những dân cày "lớn" sáng lập và điều hành, nông dân "nhỏ" cộng thừa hưởng lợi trong khoảng những HTX này.

Chỉ có các dân cày "lớn" thế hệ với nhu cầu và kĩ năng kết hợp phân thành những HTX, chứ không phải các hộ dân cày nhỏ dại lẻ. Hơn nữa, chỉ có họ thế hệ với đủ năng lực quản lý HTX, vận dụng công nghệ cao, đạt hiệu quả phệ, tiến đến đủ năng lực cạnh tranh sở hữu doang nghiệp trong hoạt động cung ứng nhà sản xuất đầu vào, đầu ra cho nông dân.

Xin cảm ơn ông!